TOKİ’den Yeni Hamle: Sosyal Konutta Seferberlik Başlıyor

Barınma krizine karşı kapsamlı çözüm önerileri gündemde. ATEM Başkanı Akçam, dar ve orta gelirli vatandaşlar için TOKİ’nin daha etkin rol üstlenmesi gerektiğini vurguladı.

Son yıllarda konut piyasasında yaşanan dalgalanmalar, kira fiyatlarının kontrolsüz biçimde yükselmesine neden oldu. Artan maliyetler ve spekülatif talepler, özellikle büyük şehirlerde barınmayı adeta lüks haline getirdi. Bu konuda önemli açıklamalarda bulunan Arazi ve Toplu Konut Enstitüsü (ATEM) Başkanı Dr. Halit Akçam, barınma krizine karşı TOKİ’nin devreye alınması gerektiğini belirtti.

“Döviz Bazlı Kira Artışları Sürdürülemez”

Akçam, konutun yatırımcılar için Türk lirasındaki değer kaybına karşı güvenli liman olarak görülmeye başladığını söyledi. Örnek olarak İstanbul’daki 3+1 dairelerde 2020 yılında 600 dolar civarında olan kira bedelinin, bugün 1700 doların üzerine çıktığını belirtti. Akçam’a göre bu artış sadece arz-talep dengesizliğiyle açıklanamaz.

Zincirleme Artış ve Psikolojik Etki

“Kira fiyatları bölgesel beklentilerle şekilleniyor” diyen Akçam, bir bölgede yüksek fiyata kiraya verilen evin, çevresindeki mülk sahiplerini de benzer fiyatlar istemeye yönlendirdiğini ifade etti. Bu durumun, piyasada psikolojik bir fiyat sarmalı yarattığını vurguladı.

“Boş Konutlar Artıyor Ama Fiyatlar Düşmüyor”

Barınmanın bir ihtiyaç değil, yatırım ve kazanç aracı haline geldiğine dikkat çeken Akçam, boş konut sayısındaki artışa rağmen fiyatların düşmemesinin ekonomik gerçeklikle örtüşmediğini belirtti. Bu durumun, şehir merkezlerinde sosyoekonomik ayrışmayı tetiklediğini söyledi.

Kapsayıcı Çözüm Önerileri: Yalnızca TÜFE Yetmez

Akçam, kira artışlarının sadece TÜFE’ye endekslenmesinin yetersiz kaldığını belirterek, çok boyutlu ve yapısal müdahalelere ihtiyaç olduğunu ifade etti. Gündeme taşıdığı çözüm önerileri şöyle:

1. TOKİ ile Sosyal Konut Seferberliği

TOKİ’nin yalnızca satış odaklı değil, aynı zamanda uzun vadeli kiralama modelleriyle piyasaya müdahil olması gerektiğini söyleyen Akçam, sosyal konut üretiminin hızla artırılmasının şart olduğunu dile getirdi.

2. Boş Konutlara Vergi Uygulaması

Spekülatif amaçla boş bırakılan konutlara kademeli vergi getirilmesini öneren Akçam, bu adımın yapay arz daralmasının önüne geçeceğini belirtti.

3. Objektif Kira Denetim Sistemi

TÜFE’ye endeksli kira artışlarının adaletsiz sonuçlar doğurabildiğini belirten Akçam, konutun lokasyonu, büyüklüğü, yaşı gibi kriterlere dayalı bir denetim sisteminin kurulması gerektiğini ifade etti.

4. Kısa Süreli Kiralamalara Düzenleme

Airbnb gibi platformlar aracılığıyla yapılan kısa süreli kiralamaların kayıt dışı turistik işletmelere dönüştüğünü vurgulayan Akçam, bu faaliyetlerin ruhsatlandırılarak yerel yönetimlerce denetlenmesi gerektiğini söyledi.

“Barınma Temel Haktır, Piyasa Koşullarına Bırakılamaz”

Barınmanın anayasal ve toplumsal bir hak olduğunu vurgulayan Akçam, devletin konut politikalarında daha aktif bir rol üstlenmesi gerektiğini söyledi. “Barınma hakkı, spekülatif piyasa dinamiklerine bırakılmayacak kadar kritik bir alandır” ifadelerini kullandı.

TOKİ ve Sosyal Konut Atılımı, Barınma Krizine Çözüm Olabilir mi?

Görünen o ki, sadece ekonomik değil, sosyal bütünlüğü de tehdit eden konut krizi, radikal adımlar atılmadan çözülemeyecek. TOKİ’nin sosyal konut seferberliği ve devlet destekli kiralık konut modelleri, bu sürecin en önemli yapı taşlarını oluşturabilir.