Tapuda Rayiç Bedel Beyanı Düşükse Ceza Yolda

Tapuda rayiç bedel beyanı üzerinden vergi kaçırma girişimlerine karşı Hazine ve Maliye Bakanlığı harekete geçti. Yapay zekâ destekli yeni sistem sayesinde 2020–2025 yıllarındaki gayrimenkul satışları geriye dönük olarak taranıyor. Amaç; düşük bedel beyanı nedeniyle oluşan vergi kayıplarını önlemek.

Satışta Gerçek Değerin Altında Beyan Artık Riskli

Tapu işlemlerinde alıcı ve satıcı toplamda satış bedelinin %4’ü kadar tapu harcı ödüyor. Ancak birçok işlem, daha düşük beyanlarla kayıt altına alınıyor. Bu fark, hem devleti vergi kaybına uğratıyor hem de alım satım sonrası hukuki sorunlara yol açabiliyor.
Yeni sistem, ilanlardaki piyasa fiyatlarıyla tapu kayıtlarını karşılaştırarak şüpheli düşük bedelleri tespit ediyor.

Dijital Denetim Başladı: Geriye Dönük Kontrol

Bakanlık, İstanbul, Ankara ve İzmir başta olmak üzere büyükşehirlerde yapılan satışları detaylı şekilde incelemeye aldı. 2020’den bu yana gerçekleştirilen tüm tapu devirleri analiz ediliyor. Şüpheli işlemler için vatandaşlara resmî yazı gönderilerek, açıklama ve belge talep ediliyor.
Eğer beyan edilen bedel gerçek satış fiyatının altındaysa, eksik vergi tahsil ediliyor. Ayrıca vergi ziyaı cezası ve faizler de ekleniyor.

Beyan Sahiplerine Yazılı Savunma Hakkı

Sistem uyarı verdiğinde, mülk sahibine yazılı bildirim gönderiliyor. İlgili kişi, gerekçeli savunmasını ve belgelerini sunarak durumu açıklama hakkına sahip. Aksi hâlde, eksik tapu harcı ile birlikte idari para cezası uygulanıyor.

Rayiç Bedel Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Rayiç bedel, bir taşınmazın bulunduğu bölgedeki benzer gayrimenkullerin ortalama değerine göre belirlenmiş tahmini piyasa fiyatıdır.
Valilik bünyesindeki komisyonlar, konum, yapı tipi, altyapı olanakları ve emsal satışları göz önüne alarak bu değeri belirler.
Örneğin, aynı mahalledeki benzer üç konutun ortalama satış fiyatı alınarak rayiç bedel oluşturulur. Tapu işlemlerinde bu değer referans alınır.

Gurbetçilere Uyarı: Piyasa Değeri Üzerinden Beyan Şart

Bakanlık, yurt dışından yatırım yapan gurbetçileri de kapsama aldı. Son dönemde artan yabancı satışlarında da düşük beyan riskinin yaygınlaştığı görülüyor. Uzmanlar, yurtdışında yaşayan vatandaşları satış işlemleri sırasında piyasa gerçekliğine uygun beyan vermeleri konusunda uyarıyor.