Çin’deki konut krizi, bir dizi faktörün bir araya gelmesi sonucu başladı!

Çin’deki gayrimenkul krizi, ülkenin en büyük inşaat şirketlerinden bazılarının ön satış yöntemiyle, henüz inşa edilmemiş konutları satın almak için ipotek borçlarına başvuran pek çok kişiyle başladı. Bu şirketlerin borç krizi aynı zamanda küresel ekonomiyi etkileme potansiyeline sahip, bu nedenle kaygılara neden oluyor.

“Bu durumu düşündüğümde, içimi acı bir hüzün kaplıyor. Bu gerçekten zor bir durum. Kendim ve oğlum için üzülüyorum.”

Gerçek adını kullanmayan Guo Tianran ve eşi, 2021 yılında Çin’in en büyük inşaat şirketlerinden biri olan Evergrande’den henüz inşa edilmemiş bir binadan ön satışla bir daire satın aldılar.

Toplam borçları 300 milyar doların üzerine çıkan dev emlak şirketi Evergrande, Ağustos ayında ABD’de iflas koruma başvurusu yaparak krizin başladığını resmen ilan etti.

Evergrande’nin 2021 yılında borç ödeme güçlüğü yaşadığı haberleri duyulduğunda, şirketin tamamlanmamış 1,5 milyon dairenin bulunduğu tahmin ediliyordu. Ancak bu dairelerin birçoğu Guo gibi insanlara önceden satılmıştı.

Henan eyaletinde yaşayan Guo, BBC’ye verdiği röportajda, “Oğlumuza yardım etmek, üniversiteden mezun olduktan sonra ona hayatın başlangıcında bir yuva sağlamak istedik” dedi.

Yaşları altmışlara yaklaşan Guo ve eşi, bu daireyi satın alabilmek için 30 binden fazla dolarlık bir peşinat ödemek zorunda kaldılar ve şu anda aylık 811 dolarlık bir ipotek ödemesi yapmaktadırlar. Sonunda tamamlanmış bir daireye sahip olmayı beklemişlerdi.

Bazı alıcılar, durumlarını gelişmekte olan Çin sosyal medya platformlarından biri olan Douyin veya Weibo gibi platformlarda paylaşarak yardım arayışına girdi.

Bir adam, bir videosunda, henüz tamamlanmamış dairelerine taşınamadığı için üç işte çalışmak zorunda kaldığını ve ipoteği ödemekte zorlandığını, ayrıca kira ödemeye devam etmek zorunda olduğunu paylaştı.

Evergrande’nin 2021 yılında güneydeki Şenzhen kentinde bulunan merkezinin önünde protestolar düzenlenmişti. Yakın zamanda ise bir protesto sırasında, memnuniyetsiz alıcılar “İnşaat durursa, taksit ödemeleri de durur” sloganları atmıştı.

Guo’nun en çok hayal kırıklığına uğradığı ve öfkeli olduğu şey ise satın aldığı dairenin teslim edilip edilmeyeceği konusundaki belirsizlik.

Guo, yeni dairelerinin anahtarlarını Aralık 2023’te alacağı söylendiğini ancak inşaatın geçen yıl durduğunu ve Evergrande’nin iflasın eşiğine geldiğini öğrendiklerini anlatıyor.

Evergrande krizi nasıl başladı?

Çin’in emlak sektörü, yıllarca bankalardan borç alarak, tahvil satışları yaparak ve alıcılara henüz inşa edilmemiş evleri ön satışla satarak yeni projeler için finansman topladı.

Bu iş modeli, dünya genelinde yaygın bir uygulama olsa da, Çin’deki müteahhitler aşırı borçlanma eğilimindeydi.

Guo Tianran ve pek çok Evergrande alıcısı boş durmuyor:

“Her biri yaklaşık 500 kişiden oluşan üç WeChat grubu kurduk. Hükümete gitmek için örgütlendik. Bu kadar kalabalık olduğumuz için bunu görmezden gelmeleri mümkün değil.

“Emeklilik paramın bir kısmını peşinat için kullandım. Önümüzdeki 30 yıl boyunca ipotek ödeyeceğiz. Sonunda hiçbir şeyimiz kalmasın istemiyoruz.”

Guo BBC’ye, yerel yetkililer tarafından medyaya konuşmaması konusunda uyarıldığını ve inşaat çalışmalarının devam edeceğinin söylendiğini anlatıyor.

Grubun birkaç üyesi her gün kontrol için inşaat alanına gidiyor ancak şimdiye dek etrafta sadece “birkaç işçi” görmüşler:

“Bazılarımız ipotek ödemelerini durdurdu ve eğer banka çok zorlarsa, bankada uyuyacaklar.”