Kahramanmaraş 7.7 Şiddetindeki Deprem ile Yapı Denetim Firmalarını Sorguluyoruz!

Öncelikle “yapı denetim firmaları ne iş yapar?” dediğinizi duyar gibiyiz.

Maraş depremi ile 6000 üzerinde yapı yıkıldı ne yazıkki bunların içerisinde yeni tamamlanmış yapılarda mevcut. Yapı denetim firmaları yeni yapılar için 2000 yılında görev almaya başladılar fakat eski yapılar için daha kapsamlı bir yetki bu firmalara sunulmadı.

Hernekadar kentsel dönüşüm son yıllarda atakta ve medyada görünsede yeteri düzeyde dönüşüm tamamlanamamaktadır.

Türkiye’nin deprem bölgesi olduğu gerçeğin çok iyi bilmekteyiz binaların güvenilirliği her geçen gün daha fazla sorun oluyor. Bu sebeple belediyeler, bakanlıkları mahkeme nezaretiyle yıkım kararı alabiliyor. Bu karardan en çok etkilenen ise eski binalar oluyor. Eski binaların yıkımı için gerekli birtakım hukuki prosedürler mevcut. Bu prosedürler uygulanmadan yıkım kararı verilmiyor ve bina yıkılmıyor.

Belediye her ne kadar devamlı teftişler düzenlese de bazı eski binaların yıkılması ayrıntısı gözden kaçabiliyor. Eski bina yıkım kararı nasıl alınır sorusunun cevabı aslında gayet basit. Vatandaşlar oturdukları binadan şüpheleniyorsa oturdukları meskene bağlı olan belediyeye dilekçe yazmak zorunda. Dilekçe talebinin hemen akabinde belediyelerden sadece binaya ilişkin rapor alabiliyorlar. Rapor sonucu yıkım kararını destekleyecek nitelikte ise o zaman tekrardan belediyeye veya bakanlığa resmi başvuruda bulunmak gerekiyor. Bu şekilde bina yıkım sürecine giriyor.

Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu

Türkiye deprem bölgesi olan bir ülke olduğundan yapılan binaların kalitesi çok önemli. Bir binayı güvenilir yapan önemli hususlar mevcut. Bunlar,

• Binanın 1999 yılından önce yapılmış olması
• Proje ve ruhsat gibi resmi evrakların tamamlanmış olması
• İnşatta kullanıma elverişli betonun kullanılıyor olması
• Karot beton denen beton cinsinin dayanımının C10 seviyesnin üstünde olması
• Kolon ve kirişlerde çatlakların olmaması
• Özellikle binanın ağırlık merkezşi niteliğinde olan bodrum katının rutubetli olmaması ve burada var olan demirlerde paslanmanın gözlemlenmemesi
• Binanın taşlık arazi denen dere yatağından uzak bir yere yapılmasıdır.

Bu özelliklere sahip binalar yıkım kararıyla karşılaşmamakla beraber kentsel dönüşüme de tabii olmuyor. Ancak vatandaşlar oturdukları binada bu hususlardan birini dahi göremiyorlarsa o zaman konunun belediyeye taşınması gerekiyor. Geçmişte yapılan binalar tek tek yapılmak yerine koloni şeklinde yapıldığından aynı tarihte yapılan binaların tamamının kontrol edilmesi gerekiyor. Yapılan incelemeler sonucu birçok riskli bina bulunuyorsa belediye bakanlık talimatıyla kentsel dönüşüme gidebilir. Kentsel dönüşüm ve hukuk platformu vatandaşların daha güvenilir yapılarda oturmasına olanak tanıyacak argümanlardır. Vatandaşlar riskli bina tespiti veya eski bina tespiti hususunda aksaklık hissediyorsa o zaman mahkemeye başvurabilir. Bu hususta dolaylı da olsa tüketici mahkemesi ve doğrudan asliye hukuk mahkemeleri görevlidir.

Riskli Bina Tespiti İçin Nereye Başvurulur?

Vatandaşlar binanın risk faktörü taşıdığını gözlemliyorsa yapılması gereken ilk iş oturulan muhitin bağlı olduğu belediyeye dilekçe vermektir. Acil işlemler için ise Alo 181 e bilgi ve talepte bulunulabilir. Verilen dilekçe talep anlamı taşır ve resmi bir yanı yoktur. Nitekim belediye ilgili talebe cevap vererek uzmanları davet eder ve binaya dair rapor oluşturur. Oluşturulan bu raporda yüksek risk görülüyorsa yıkım süreci başlatılacaktır. Tüm bunların yapılması için öngörülen ve hukuki olan süreç 10 gündür. Ancak binanın risk raporu sadece bina sakinleri ve binayı yapan kişiyle paylaşılıyor. Sürecin hızlı şekilde ilerlemesinin bir diğer sebebi de az kişiyle bu bilginin paylaşılmasıdır. Yıkım kararına rağmen yıkım işlemi gerçekleşmiyorsa o zaman konu mahkemeye intikal ediyor.